Sudani y'Epfo: Perezida yirukanye umugaba w'Ingabo. Imirwano irakomeje..

Umuvugizi w’ingabo muri Sudani y’epfo Philp Aguer  yabwiye BBC kuri uyu wa gatatu ko inyeshyamba zikomeje kubagabaho ibitero mu gace k’Amajyaruguru y’uburasirazuba  bw’uruzi rwa Nili. Mu gihe hakivugwa urupfu rw’abantu benshi i Bentiu,  Perezida Salva Kiir yaraye yirukanye umugaba w’Ingabo, Gen James Hoth Mai.

Mu minsi ishize izi nyeshyamba zamaganiye kure raporo ya UN yazishinjaga kwica abasivili benshi muri gace ka Bentiu zigaruriye.

Amafoto ateye ubwoba y’imirambo y’abantu bivugwa ko yishwe n’inyeshyamba mu gace ka Bentiu yagaragajwe ku mbuga nkoranyambaga kuva kuwa mbere w’iki cyumweru. Aba bantu ngo bishwe mu mpera z’icyumweru gishize bazizwa ubwoko. Bamwe batangiye kuvuga Jenoside.

Nubwo mu mwaka ushize hasinywe amasezerano yo kugarura amahoro, bisa n’aho ntacyo yagezeho kuko imirwano n’urugomo bigikomeje muri Sudani y’Epfo.

Ayo  masezerano yari agamije guhagarika imirwano hagati y’ingabo za Perezida Salva Kirr ukomoka mu bwoko bwa aba Dinka n’uwahoze umwungirije Riek Machar ukomoka mu bwoko bwa Nuer.

Philip Aguer  uvugira ingabo za Leta yatangaje  bavanywe n’ingabo za Machar mu gace ka Bentiu bagiye mu gace ka Unity aho bari kwisuganya ngo bazagaruke kwirukana ingabo za Machar.

Yabwiye BBC ati “Intsinzi ya ziriya nyeshyamba ni iy’igihe gito. Tubahaye igihe gito ubundi tukabirukana muri Bentiu.’ 

Nubwo avuga atya ariko hari utundi duce twatewe n’ingabo za Machar harimo akitwa Renk mu majyaruguru y’uburasirazuba bw’uruzi rwa Nil.

Uyu muvugizi w’ingabo za Sudani y’Epfo yongeyeho ko kuri uyu wa kabiri habaye imirwano ikomeye hagati y’ingabo za Sudani y’Epfo n’inyeshyamba za Riek Machar mu gace kitwa Duk, ingabo zikabirukanayo.

Mu cyumweru gishize Umuryango w’Abibumbye watangaje ko imirwano yabereye muri Bentiu yahitanye benshi biganjemo abishwe bazizwa ubwoko bwabo, hakaba ngo hari abishwe basanzwe mu nsengero no mu bitaro aho bari bahungiye imirwano.

Raporo zivuga ko ingabo za Leta zica abakomoka mu bwoko bw’aba Nuer bo kwa Machar mu gihe inyeshyamba za Machar zica aba Dinka bo kwa Kirr.

Ukuriye izi nyeshyamba zo ku ruhande rwa Riek Machar yahakaniye BBC  ko abasirikare be nta muturage bishe mu karere ka Bentiu.

Yongeyeho ko ibi ari ibihuha bikwirakwizwa na Leta mu rwego rwo kumvisha amahanga ko hari intambara y’amako muri iki gihugu.

Umujyi wa Bentiu wagiye ufatwa n’abasirikare b’impande zombi kuko ari agace gakize kuri Petelori n’ibiyikomokaho.

Amasezerano y’amahoro yasinywe muri Mutarama uyu mwaka ariko ntibyabujije ko mu mpera z’icyumweru gishize intambara yubura.

Umuryango w’abibumbye ufite ingabo 8,500 muri kiriya gihugu zajyanywe no kugarura amahoro mu gihugu kibonye ubwigenge vuba aha kurusha ibindi ku Isi.

Kuri uyu wa gatatu, Perezida Salva Kiir akaba yirukanye umugaba mukuru w’ingabo Gen James Hoth Mai ku mpamvu atatangaje. Ababikurikiranira hafi baravuga ko yamwirukanye kuko inyeshyamba za Riek Machar ziherutse kwirukana ingabo za Leta mu karere ka Bentiu.

Nubwo inyeshyamba zihakana urupfu rw’abantu muri Bentiu, kuva taliki 15 na 16 Mata ubwo zafataga aka gace zatangiye kwica abantu bari bahungiye mu misigiti, insengero n’ibitaro babaziza ubwoko bwabo, ibi bikaba bitangazwa n’ingabo za UN ziri mu butumwa bwa UNAMISS.

Ubwicanyi bwakozwe muri Bentiu mu minsi ishize bwaba aribwo bukabije bubereye icyarimwe kuva iyi ntambara yatangira muri iki gihugu kivutse vuba kurusha ibindi ku Isi.

ububiko.umusekehost.com