Min. Uwacu yemeye ko inyigo ya Stade Huye yakozwe nabi bigateza Leta igihombo

Minisiteri y’Umuco na Siporo(MINISPOC) yageze imbere ya Komisiyo y’Abadepite  kuri uyu wa 20 Mata 2015, kugira ngo isobanure ibibazo yavuzweho muri raporo y’Umuvunyi 2013-2014 ku iyubakwa rya sitade ya Huye ndetse n’ibibazo bigaragara muri FERWAFA. MINISPOC yemeye ko inyigo ya stade yakozwe nabi ariko ntiyemeye amafaranga miliyoni 915 Leta yayahombye mu iyubakwa ry’iriya sitade, Minisitiri Uwacu yavuze ko hashobora kuba harabayeho kwibeshya muri raporo.

Komisiyo ya politiki, uburinganire n’ubwuzuzanye hagati y’abagore n’abagabo mu iterambere ry’igihugu mu Nteko Ishinga amategeko yabajije ku bibazo by’inyigo y’umushinga wo ku aka stade ngo yaba yarakozwe nabi, uko isoko ryatanzwe bitanoze ndetse n’imirimo itararangiriye ku gihe.

Raporo y’Umuvunyi igaragaza ko mu kubaka iyi stade hari ibikoresho byaguzwe kabiri. Iyi raporo ivuga ko muri rusange kubaka stade ya Huye byahombeje Leta amafaranga y’u Rwanda 915  472  186 gusa MINISPOC ntiyemeranya n’iyi mibare.

Minisitiri wa Siporo n’Umuco Uwacu Julienne yemeye ko inyigo y’umushinga wo kubaka sitade ya Huye nubwo yakozwe n’Akarere ka Huye, yakozwe nabi bigatuma itinda kurangira kandi igatera n’igihombo Leta.

Yasobanuye ko inyigo ya mbere yavugaga ko stade igomba kwakira abantu ibihumbi 13 500 ariko nyuma haza kugaragara ko iyo stade itujuje amabwiriza y’impuzamashyirahamwe y’umupira w’amaguru ku isi FIFA ndetse n’iryo ku rwego rw’Afurika CAF.

Igenzura ryagaragaje ko aho kwakira abantu  ibihumbi 13 500 hazajyamo ibihumbi umunani gusa.

Ikindi kandi cyagaragaye nuko ngo inyigo ya mbere yavugaga ko gucukura itaka hagomba kuvaho metero cube  ibihumbi bitanu gusa ariko ngo byaje kuvamo m3 ibihumbi 50.

Iki kandi ngo cyatindindije iyi stade nuko ngo haje kubaho igihe cy’imvura kandi n’ibikoresho bimwe bigatinda kuboneka kuko byatumizwaga hanze y’igihugu nk’uko byasobanuwe na Minisitiri Uwacu.

Abagize komisiyo ntibanyuzwe n’ibi bisobanuro kuko icyo bibandaho ni ukuntu umuntu ahombya Leta kandi we agahembwa akigendera.

Depite Esperance Nyirarukundo yibaza ukuntu Akarere cyangwa Minisiteri runaka idafite ubumenyi mu bijyanye n’imyubakire ifata iya mbere mu kubaka ibintu bitandukanye kandi hariho Minisiteri ibishinzwe inabifitiye ububasha ariyo MINIFRA.

Ati “Ni gute Minisiteri idashinzwe ibyo kubaka itanga amasoko yo kubaka ndetse ikanakurikirana ibikorwa uko bigenda kandi itabifiteho ubumenyi, kuki bidahabwa Minisiteri ibishinzwe kugirango ibikore?”

Edouard Kalisa Umunyamabanga uhoraho muri iyi Minisiteri yavuze ko mbere yuko iyi raporo isohoka hari ibyo yumvikanyeho n’urwego rw’Umuvunyi  ariko bikaza kugaragara ko muri raporo bitubahirijwe.

Urwego rw’Umuvunyi rwagiranye ibiganiro na MINISPOC  ku raporo y’iyubakwa rya stade  Huye ubugira kabiri ariko ngo ibyasohotse muri raporo iyi Minisiteri ntibivugaho rumwe n’uru rwego.

MINISPOC ivuga ko amafaranga yiyongereyeho ari miliyoni 247 yagendeye ku gucukura itaka no kuritunganya kuko hacukuwe metero cube ibihumbi 50 mu gihe hari hateganijwe ibihumbi bitanu gusa mu nyigo ya mbere,  andi ngo ni miliyoni 359 yagenze ku bitari byarateganyijwe  mu nyigo ya mbere yose hamwe akaba miliyoni 606 aho kuba 915.

Abadepite bibaza niba abantu babona ko inyigo zapfuye, nk’uko bigaragazwa mu nyigo nyinshi za Leta, ariko imishinga yazo yatangiye gukorwa, kandi nyamara ngo haba hari ababifitiye ubumenyi.

FERWAFA imyeenda ifite ya miliyoni 382 ngo ntiyatewe na MINISPOC

Abagize komisiyo kandi babajije MINISPOC imikorere y’ishyiramwe ry’umupira w’amaguru mu Rwanda FERWAFA kuko ngo raporo yagaragaje ko  mu myaka yashize yakoraga nta buzima gatozi yari ifite, nta mategeko ngengamikorere igira, nta raporo y’umwaka igaragaza uko umutungo wakoreshejwe n’ibindi.

MINISPOC yasobanuye ko koko mbere FERWAFA yakoraga nta buzima gatozi kuko n’amakipe ayigize ntabwo yari afite gusa ngo byaje kuvugururwa nyuma yuko hagiriyeho itegeko rigenga ibigo bitari biya Leta ikaba ifite ubuzima gatozi kandi n’amakipe abarizwa mu cyiciro cya mbere yose akaba abufite.

Raporo y’umunyi 2013-2014 yagaragaje ko FERWAFA irimo umwenda wa miliyoni 382 bityo bakaba bibaza uko byagenze. MINISPOC yasobanuye ko umwenda iri shyirahamwe rifite utaba waraturutse kuri iyi Minisiteri. Gusa ngo bakorana bya hafi kugirango umupira w’amaguru n’indi mikino yose muri rusange ibashe gutera imbere.

Nyuma yo kumva ibi bibazo, komisiyo yanzuye ko igiye kubaza neza urwego rw’Umuvunyi ku bijyanye n’umubare w’amafaranga wakoreshejwe kugira ngo nayo izabashe kubisonura imbere y’Inteko rusange y’intumwa za rubanda.

Perezida wa Repubulika niwe wemereye abaturage stade Huye mu mwaka wa 2003, amasoko yo kuyubaka yatanzwe mu 2012 ariko ngo kugeza ubu  imirimo igeze kuri 95 %.

Théodomir NTEZIRIZAZA
UM– USEKE.RW